ان اف تی (NFT)

توکن غیر قابل معاوضه (NFT) مخفف non-fungible token یک واحد غیرقابل تعویض از داده‌های ذخیره‌شده در یک بلاک چین است که مالکیت آن برای یک نفر به صورت منحصر به فرد ثبت شده است و قابلیت خرید و فروش دارد.

انواع واحدهای داده NFT ممکن است با فایل های دیجیتالی مانند عکس، فیلم و صدا مرتبط باشند. از آنجایی که هر توکن منحصراً قابل شناسایی است، NFTها با ارزهای دیجیتال بلاک چین متفاوت هستند.

انواع دارایی ها فیزیکی و مجازی

به طور کل دارایی های موجود در دنیای واقعی (فیزیکی) و مجازی (دیجیتال) به دو دسته دارایی های غیرقابل معاوضه یا توکن های غیرمثلی (بی همتا) و یا non-fungible و قابل معاوضه یا توکن های مثلی (همانند) و یا fungible تقسیم بندی می شوند. علاوه بر این دارایی ها می توانند فیزیکی، ملموس یا tangible و مجازی، غیرملموس یا intangible باشند، در نتیجه از ترکیب این موارد ما چهار کلاس دارایی زیر رو داریم.

1. قابل معاوضه ملموس (مثل پول های رایج)
2. قابل معاوضه ناملموس (مثل ارزهای دیجیتال)
3. غیرقابل معاوضه ملموس (مثل ملک و زمین)
4. غیرقابل معاوضه ناملموس (مثل NFT ها)

دارایی یا توکن های قابل معاوضه یا مثلی

به طور مثال شما اگر از فردی یک شمش طلا یا یک برگ اسکناس یا یک سکه گرفته باشید و آن را خرج کرده باشید، برای بازگشت بدهی لازم نیست که حتما همان مورد قرض گرفته شده را برگردانید و می توانید یک واحد دیگر از آن دارایی که ارزش معادلی دارد را به فرد تحویل داده و بدهی تان را تسویه کنید.

همین مثال در دنیای ارزهای دیجیتال هم وجود دارد شما اگر از فردی یک بیت کوین یا اتریوم یا هر ارز دیگری گرفته باشید می توانید یک واحد دیگر از بیت کوین را به او تحویل دهید.

دارایی یا توکن های غیرقابل معاوضه یا غیرمثلی

ذات دارایی های غیرقابل معاوضه یا غیرمثلی یا بی همتا آنست که یک نمونه از آنها در جهان وجود دارد، به طور مثال خانه شما منحصر به فرد است، یا یک اثر هنری که یکبار توسط یک هنرمند خلق و طراحی شده است و هزاران مثالی دیگری که شما وقتی می خواهید آن را تبادل کنید باید دقیقا همان را به فرد مقابل تحویل دهید و امکان ارایه یک نمونه کپی یا نمونه دیگری از آن وجود ندارد.

در فضای دیجیتال نیز ما با سرمایه دیجیتال سر و کار داریم که چنین ماهیتی دارد، در حال حاضر در ابتدای راه هستیم و کاربردهای فانتزی از NFT ها را شاهد هستیم، مثلا یک اثر دیجیتالی خلق شده توسط یک طراح گرافیست یا انیمیشن طراحی شده توسط یک انیماتور یا یک آیتم در یک بازی آنلاین و حتی تصویر گرفته شده یک دوربین عکاسی، فیلم،  صوت و موزیک و … (برای دیدن فایل های دیجیتالی این مقاله را مطالعه کنید).

نکته جالب توجه که دورنمای بزرگی از این تغییرات را به ما نشان می دهد حضور اوراکل در دنیای دیجیتال هستند که پلی بین دنیای واقعی و مجازی ایجاد می کنند، به این صورت که سند مالکیت یک دارایی فیزیکی در دنیای دیجیتال برای یک فرد ثبت می شود و امکان جعل و یا کپی آن وجود نخواهد داشت، هر روز شاهد توسعه این صورت مساله در جهان هستیم.

چالش کپی رایت و مالکیت دارایی ها

در حال حاضر ما در ابتدای راهی طولانی هستیم که قصد دارد تمام دارایی های بشر را به صورت دیجیتالی شناسنامه دار کند، مساله کپی رایت سال هاست که یکی از چالش های مهم خاقان اثر و مصرف کنندگان است.

تا به حال افراد، شرکت ها و سازمان ها راه حل های مختلفی را برای جلوگیری از کپی اسناد پیشنهاد داده اند ولی هیچ کدام از آنها نتوانسته اند همه مشکلات این حوزه را حل کند.

به طور مثال شرکت های نرم افزاری با درخواست شماره سریال در هنگام نصب نرم افزارها، کنترل مالکیت قانونی آن را چک می کنند، این در حالیست که بسیاری از نرم افزارها کرک شده و در اصطلاح قفل آنها شکسته می شود.

یا یک اثر هنری که ارزش آن به دلیل قدمت و تک بودن آن بالاست، کپی می شود و در نقاط مختلف دنیا خرید و فروش می شود، در چنین حالتی برای تشخیص اثر اصلی باید کارشناسی به مساله ورود کند.

حتی در دنیای واقعی هم شاهد آن هستیم که فرد ملکی را خریداری کرده است و بعدا برای آن مالک دیگری پیدا شده و سند دیگری را رو کرده است.

در چنین فضایی دولت ها هم کلی پرونده های حقوقی و قانونی را باید بررسی کنند تا متوجه شوند که حق با کیست و چه بسا که در بعضی از موارد هم به نتیجه ای نمی رسند و باید حکمی را صادر کنند که طرفین مدعی را راضی نگه دارد.

همه این چالش ها باید در راه حلی در دنیای دیجیتال داشته باشند، یکی از آن راه حل ها، NFT می باشد که با توجه به ویژگی هایی که ساختار بلاکچین و ارزهای دیجیتال دارند، مالکیت را به صورت منحصر به فرد برای یکنفر ثبت می کنند و این مالکیت تنها با امضاء دیجیتالی فرد که متعلق به اوست، قابلیت جابجایی با سایر کاربران را دارد.

تاریخچه NFT

بیت کوین اولین بلاکچین میزبان NFT

اگرچه اکنون به نظر می‌رسد که توکن‌های غیر قابل معاوضه به ناگاه سر از ناکجا آباد درآورده‌اند، اما سابقه‌شان در اصل به چند سال پیش بازمی‌گردد. همه چیز از سال 2012 و یک سری کوین های رنگی شروع شد، این کوین ها به عنوان شروع کننده و موسسان امپراطوری امروز NFT ها دونست.

On Dec. 4, 2012, a paper was released by Meni Rosenfeld that introduced the concept of “Colored Coins,” issued on the Bitcoinblockchain. Colored Coins describe a class of methods for representing and managing real-world assets on top of the Bitcoin blockchain and can be used to prove ownership of those assets.

این کوین ها در ابتدا در بلاکچین بیت کوین و به قیمت یک ساتوشی به فروش می رسیدند. اگر چه هیچ‌چیز به پیچیدگی بیت‌کوین نبود، اما ایده اصلی این بود که از بلاکچین برای متعلقاتی مانند آیتم‌های قابل جمع‌آوری دیجیتال، کوپن‌ها، سهام کمپانی و چیزهایی از این دست استفاده شود. کوین‌های رنگی برای نخستین بار در مقاله‌ سال 2012 یونی آسیا تشریح شدند. اواخر همان‌ سال نیز مقاله‌ای دیگر منتشر شد که توضیح می‌داد کوین‌های رنگی می‌توانند به کلاس جدیدی از متعلقات دیجیتال تبدیل شوند.

فورک NameCoin

Namecoin یک فورک (انشعاب) بیت کوین بود. همچنین این تنها پروژه دیگری بود که خالق بیت کوین، ساتوشی ناکاموتو، روی آن کار کرد. در سال 2011 منتشر شد تا به عنوان یک سرویس ثبت نام غیرمتمرکز فعالیت کند.

این باعث شد تا رکوردی از داده ها در بیت کوین نگهداری شود که مطمئنا منحصر به فرد هستند. بنابراین اعضای جامعه استفاده از این اصل را برای نام های دامنه در نظر گرفته اند. پروژه ای که به عنوان BitDNS آغاز شد. این سکه، اجازه می‌دهد تا امکان ثبت دامنه با پسوند .bit از طریق کریپتو امکان پذیر باشد.

اتریوم و NFT

در سال 2015 اولین NFT مبتنی بر اتریوم به نام اتریا ارائه شد. این NFT تا حد زیادی به‌عنوان اولین توکن واقعا غیرقابل تعویض در نظر گرفته می‌شود. هر توکن یکی از ۹۱۴ بلوک مجازی زمین را نشان می‌داد.

و تا به امروز شاهد حضور انواع پروژه های NFT در بستر اتریوم هستیم از جمه کریپتوپانک ها، کریپتوکیتیز، دسنترلند و …

سایر بلاکچین ها و NFT

پس از همه گیر شدن NFT سایر بلاکچین ها نیز اقدام به ارایه استانداردهای لازم برای ایجاد و انتشار ان اف تی ها کرده اند از جمله Flow, Tezos, Polygon, Solana و ….

موارد کاربرد nft

هر روز علاقه به توکن‌های غیرقابل افزایش می یابد، خصوصا در دو حوزه هنر و مجموعه داری. محبوبیت این دو استفاده از NFT باعث شده است که برخی آنها را تنها مورد استفاده از این فناوری بدانند. با این حال، موارد استفاده دیگری برای NFT ها وجود دارد و با افزایش پذیرش NFT ها، موارد استفاده جدید ظاهر می شوند.

• آثار هنری Digital Art
• کالکتیبل ها Collectible NFTs
• صنعت بازی Gaming
• صنعت مد و پوشاک Fashion and wearables
• بلیط Ticketing
• املاک Real Estate
• صنایع مالی Finance
• موزیک Music
• دارایی های دنیای واقعی Real-world assets
• لجستیک Logistics
• مالکیت دامنه های اینترنتی Domain name ownership
• احراز هویت و مستندات Identification and documentation
• متاورس و خرید و فروش زمین های مجازی Metaverse and virtual land

استانداردهای nft در شبکه اتریوم

• ERC-721 – استاندارد اولیه و اصلی توکن های غیر قابل تعویض
• ERC-223 – بسیار شبیه به ERC-20 اما با ویژگی که تضمین می کند توکن ها فقط به آدرس های سازگار ارسال می شوند. این مانع از دست رفتن دسترسی به توکن ها می شود زیرا نمی توان آنها را از آدرس های ناسازگار بازیابی کرد.
• ERC-827 – اجازه می دهد تا انتقال توکن قابل تعویض را تأیید کند تا توکن ها توسط شخص ثالث زنجیره ای خرج شوند.
• ERC-777 – یک بهبود در ERC-20. کاربران می توانند توکن ها را از طرف آدرس های مختلف ارسال کنند.
• ERC-1155 – یک قرارداد هوشمند که به کاربران اجازه می دهد تا توکن های اتریوم در انواع مختلف را مدیریت کنند. این می تواند حاوی توکن های ERC-20 یا ERC-721 باشد و برای همه انواع دارایی ها کار می کند: قابل تعویض و غیر قابل تعویض.
• ERC-1137 – یک استاندارد توکن طراحی شده برای پرداخت های مکرر. برای اشتراک هایی که نیاز به پرداخت در فواصل زمانی معین دارند، به خوبی کار می کند.
• ERC-998 – یک قرارداد هوشمند که به کاربران اجازه می دهد چندین NFT را در یک NFT ادغام کنند.
• ERC-875 – یک قرارداد هوشمند که به کاربران اجازه می دهد چندین NFT را در یک تراکنش منتقل کنند.
• ERC-865 – یک قرارداد هوشمند که به کاربران امکان می دهد برای تراکنش به جای کارمزد شبکه (گس)، با توکن ها پرداخت کنند.

نگهداری NFT

هر NFT دارای آدرسی مجزا در بلاک چین است، به همین دلیل شبیه توکن‌های مثلی (ارزهای دیجیتال مرسوم) برای ذخیره‌سازی آن‌ها هم به یک کیف پول نظیر تراست ولت نیاز داریم. در ورژن جدید تراست ولت، صفحه اصلی به دو قسمت تقسیم شده و بخشی مجزا برای نگهداری و مدیریت ان اف تی وجود دارد.

سرقت NFT

ذات بلاک چین تغییرناپذیر است و امنیت بسیار بالایی دارد، به همین دلیل برای ذخیره‌سازی داده مربوط به تاریخچه تراکنش‌ها، موجودی حساب‌ها یا مالکیت دیجیتال در قالب ان اف تی یک فناوری ایده‌آل محسوب می‌شود. اما یک تکنولوژی، هر چقدر پیشرفته، تا حدی می‌تواند روی خطاهای کاربران سرپوش بگذارد و آن‌ها را با وجود ارتکاب اشتباه مصون نگه دارد.

در تاریخچه دنیای کریپتوکارنسی و بلاک چین، صدها میلیون دلار دارایی افراد اغلب به خاطر اشتباهات خودشان به سرقت رفته است. عدم نگهداری امن کلیدهای خصوصی و افتادن در تله فیشینگ به خاطر کم توجهی نمونه‌ای از این رفتارهای اشتباه است. پس اگر یک کلکسیونر توکن های غیر مثلی (مربوط به هر چیزی)، مشابه یک کلکسیونر آثار هنری فیزیکی ارزشمند، به خوبی امنیت موزه شخصی خود را تامین نکند سرمایه‌اش را در معرض خطر قرار خواهد داد.

از طرفی دیگر امنیت به نحوه پیاده‌سازی پروتکل نیز بستگی دارد. به عنوان مثال باید به فاجعه‌ای که در سال 2016 در شبکه اتریوم رخ داد و سبب تولد اتریوم کلاسیک شد اشاره کنیم. در این اتفاق خود اتریوم و بلاک چین آن هیچ تقصیری نداشت، اما به خاطر ضعف امنیتی یک سازمان خودگردان غیر مستقل (DAO) توسعه یافته روی آن، دارایی افراد زیادی سرقت شد. ممکن است چنین اتفاقی برای یک پلتفرم ساخت توکن NFT رخ بدهد، پس باید با وسواس یک بستر مناسب به منظور ساخت ان اف تی انتخاب کرد. فراموش نکنید امنیت 100 درصدی و نفوذناپذیری کامل در برابر حملات سایبری یک ایده‌آل به شمار رفته و هرگز دست یافتنی نیست. بحث ما فقط درباره احتمال هک شدن است. حتی یک موزه (فیزیکی) شخصی هم با وجود کار گذاشتن سیستم‌های امنیتی متعدد، به طور 100 درصدی در برابر سرقت ایمن نمی‌شود!

کسب درآمد از NFT

به طور کل چهار روش برای کسب درآمد از ان اف تی ها وجود دارد که شامل موارد زیر می شود:

1. خلق یک اثر و انتشار آن در فروشگاه های ان اف تی
2. خرید و فروش ان اف تی های موجود در فروشگاه ها
3. واسطه گری در دنیای ان اف تی ها (مشارکت در برنامه های بازاریابی و تبلیغات)
4. راه اندازی یک کسب و کار در دنیای متاورس و فروش محصولات و خدمات به مردم متاورس

خلق یک اثر و انتشار NFT

برای اینکه اثری ایجاد کنید کار زیاد پیچیده ای نیاز نیست انجام دهید، هر چند که هر چه اثری که خلق می کنید حرفه ای تر و جذاب تر باشد خواهان بیشتری خواهد داشت، اما آنچه به فروش یک اثر کمک می کند بیشتر از خود اثر، بازاریابی و تبلیغات و اعتبار منتشر کننده اثر است.

پلتفرم های مختلفی برای انتشار ان اف تی ها وجود دارد که از جمله می توان به OpenSea, Rarible, SuperRare, Foundation, Mintable و … اشاره کرد که هر کدام ویژگی های خاص خودشان را دارند و نسبت به موارد زیر می توان آنها را دسته بندی کرد:

1. امکان انتشار nft روی کدام بلاکچین را می دهند؟
2. آیا برای لیست کردن nft کارمزد می گیرند؟
3. میزان کارمزدی که برای ضرب nft می گیرند چقدر است؟
4. پورسانتی که در هنگام فروش nft می گیرند چقدر است؟
5. آیا در زمینه خاصی فعالیت می کند؟ (به طور مثال بعضی از مارکت ها فقط روی موزیک کار میکنند)

نحوه تعیین قیمت هر توکن غیر مثلی NFT

با در نظر گرفتن قیمت‌های میلیون دلاری برخی توکن های غیر مثلی، مثلا خرید آواتارهای معمولی یا اولین توئیت شبکه اجتماعی توئیتر، مکانیزم قیمت‌گذاری هر ان اف تی برای عده زیادی سوال شده است. ارزش هر توکن غیر مثلی بر اساس معیارهای متعددی مخصوصا عرضه و تقاضا شخص می‌شود و قیمت کاملا توافقی است. نه برای خریدار و نه برای فروشنده هیچ اجباری برای خرید یا فروش در قیمتی مشخص وجود ندارد. ممکن است شما هم بتوانید NFT یک عکس طراحی شده با فتوشاپ را به قیمت چند میلیون دلار به فروش برسانید، اگر تقاضا برای آن وجود داشته باشد!

مشابه بسیاری از چیزهای (قابل لمس) گران قیمت در دنیای واقعی، در اینجا هم ارزش ذاتی نیست و اغلب به دست افرادی که آن را باارزش تصور می‌کنند مشخص می‌شود. در واقعیت، ارزش یک باور مشترک است. آیا تا کنون از خرید یک تابلو نقاشی عادی به قیمتی نجومی متعجب نشده‌اید؟ نوع نگاه یک سری افراد به این اثر، شاید به خاطر شخصیت جذاب طراح آن یا هر چیز دیگر، آن را ارزشمند کرده است. چنین چیزی درباره ان اف تی های خرید و فروش شده به قیمت‌های فضایی هم صادق است.

گام های انتشار یک NFT

بهتر است در ابتدا بدون اینکه هزینه ای پرداخت کنید از طریق مارکتی مثل Rarible که هزینه ای برای لیست کردن nft نمی گیرد اقدام به انتشار کنید و در صورتیکه اثر شما توسط فردی خریداری شد هزینه ها از مبلغ فروش کسر شود و باقیمانده به کیف پول شما واریز گردد. برای اینکار باید گام های زیر را پیمایش کنید:

1. ورود به وب سایت https://rarible.com
2. اتصال یک کیف پول به سایت (متاماسک) با کلیک روی sign in
3. کلیک روی گزینه Creat
4. انتخاب بلاکچین
5. انتخاب نوع انتشار تکی یا چند تایی
6. تکمیل فرم محتوای nft (در این مرحله با انتخاب free minting هزینه ها در صورت فروش از مبلغ فروش کسر خواهد شد و شما نیازی به پرداخت در این مرحله ندارید)

خرید و فروش NFT

مارکت های مختلفی برای خرید و فروش nft وجود دارد، اما قبل از هر نکته ای باید توجه داشته باشید که خرید و فروش این دارایی در اکثر بازارها شامل موج سازی عده ای و طبیعتا موج سواری آنها می شود.

با توجه به ماهیت جدید این فضا بسیاری از افراد مشهور که طرفداران زیادی دارند اقدام به فراخوانی افراد به این بازارها و فروش های هیجانی می کنند، طبیعتا بسیاری از nft هایی که امروز در بازار خرید و فروش می شود در آینده هیچ ارزشی نخواهد داشت همانند بسیاری از ارزهای دیجیتال که هر دقیقه متولد می شوند.

پس قبل از هر اقدامی می بایست تکنیک های این حوزه را آموزش ببینید و پس از آن اقدام به ورود به این فضا کنید.

برای پژوهش در این حوزه و مشاهده مارکت های موجود لیست های مختلفی در اینترنت وجود دارد که می توانید از آنها کمک بگیرید، یکی از آنها وب سایت cryptowisser.com می باشد، با مراجعه به این آدرسT وب سایت بازارهای مختلف nft بر اساس دسته بندی موضوعی در اختیار شما قرار می گیرد.

خدمات NFT

برای ورود، آموزش، فعالیت، خرید و فروش و کسب درآمد از دنیای nft از طریق مشاوره و تماس با ما در ارتباط باشید.